ارتقای سلامتی در جوامع مختلف

ارتقای سلامتی در جوامع مختلف در 57 صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc

فهرست مطالب

مقدمه

 تاریخچه

 تعریف ارتقای سلامتی

 empowerment & impowerment

 تعاریف كاربردی ارتقاء سلامتی

 دیدگاههای ارتقای سلامتی

 ارتقای سلامتی و بهداشت عمومی جدید

 ارتقای سلامتی و آموزش بهداشت

 ایدئولوژیهای موثر بر ارتقای سلامتی

 ارتقای سلامتی و بازاریابی اجتماعی

 اصول ارتقای سلامتی بر اساس منشور اوتاوا

 ساختار ارتقای سلامتی

 سیاستهای ارتقای سلامتی

 فعالیتهای عمده ارتقای سلامتی

 گروههای هدف و ارتقای سلامتی

 health literacy و ارتقای سلامتی

 قلمرو ارتقای سلامتی

 نقش كاركنان ارتقای سلامتی

 مراحل لازم در اجرای برنامه های ارتقای سلامتی

 اعتبار اجتماعی مداخلات ارتقای سلامتی

 پیشنهاداتی در رابطة با اثر بخشی برنامه ها

 ارزیابی برنامه های ارتقاء سلامتی

 ویژگیهای برنامه ارتقاء سلامتی در جهان سوم

 ارتقاء چه زمانی خاتمه می یابد ؟

 ارتباط ارتقاء سلامتی و علوم مختلف

 اولین ژورنال و كنفرانس در زمینه ارتقاء سلامتی

 فهرست منابع

بنام خدا

 Health Promotion

 Health Promotion ( ارتقاء سلامتی ) یك موضوع جدید بوده و هنوز بطور كامل آنطور كه باید پذیرفته نشده است . اگر چه افزایش دوره های آكادمیك نشان دهنده این است كه این موضوع بتدریج جای خود را باز می یابد و روز به روز توسعه بیشتری پیدا می كند .

 با نگاهی به آمار و ارقام در می یابیم كه در اكثر كشورها . امروزه ، الگوی بیماری تغییر یافته است ، به گونه ای كه بیماریهای عفونی و مرگ و میر كودكان و مادران كاهش یافته است و در مقابل مرگهایی كه در كشورهای توسعه یافته روی می دهند به دلیل مشكلات مربوط به شیوه زندگی (Life style ) بوده كه می توان از بسیاری از این مرگها از طریق افزایش كیفیت زندگی quailty of life پیشگیری نمود . اگر ما بتوانیم به افراد كمك نماییم كه ورزش منظم كرده . غذای مغذی بخورند ، نحوه مقابله با استرس را فرا بگیرند و شبكه های اجتماعی ( Social network ) را گسترش داده و شرایط اقتصادی را بهبود بخشیم ، ارزشهای زندگی را برای افراد آشكار سازیم ، می توانیم آنها در راه رسیدن به سلامتی یاری نماییم و بدین ترتیب توجه به سوی رفتار فردی جلب گردیده و رفتار فردی به عنوان علت اولیه بسیاری از بیماریهای جدید ( Modern disease ) در نظر گرفته شده و در حقیقت با تغییر مفاهیم بیماری ، سلامت ، Health promotion از پشت صحنه نیازهای سلامتی و بهداشت ، پا به عرصه حضور گذاشت .

تاریخچه

 قبل از دوره رنسانس ، سلامتی و رفاه بطور ضمنی با مذهب در ارتباط بودند ، بیماری اغلب به عنوان پیامد اشتباهی در زندگی و یا تخلف از تابوهای اجتماعی 

( Social taboos ) محسوب می شد ، به هر حال دوره های پزشكی اروپا 
( Hippocratic Bc 600 Medicine تا AD200 و AD 1500 modern tradition تا زمان حال ) هر یك با گشودن قید بندهای خود از ریشه های مذهبی كه در ابتدا به عنوان منبع آنها پذیرفته شده بودند ، به قدرت دست یافتند .

 health promotion در پیوند با Hippocratic medicine شكل گرفت ولی نه تحت همان نام در حقیقت عبارت H.P ( از این به بعد به جای عبارت Health promotion مخفف.H.P بكار می رود) از 1973 مطرح گردید (در معنایی كه اخیراً استفاده می شود). در همین راستا می توان از بیانیه Mare Lalonde ( 1974 ) وزیر بهداشت و رفاه كانادا نامه برد . كه چشم اندازی جدید به روی بهداشت و سلامتی كانادا باز نمود .

 بیانیه فوق الذكر ، بیانیه ای مهم است ، چرا كه نه تنها عجیب و نادر می باشد كه وزیری نظرات خود را بدینگونه انتشار دهد بلكه وی در این بیانیه علتهای ضعف سلامتی را به گونه ای اساسی به منابع non – medical استناد داد و چهار علت زیر را مشخص نمود:

 عدم كفایت در ارائه مراقبتهای بهداشتی اولیه واقعی

 فاكتورهای رفتاری ( فرادی – گروهی )

 ویژگیهای bio – physical

آلودگیهای محیطی

 وی مفاهیمی شجاعانه را مطرح نمود كه اثر خودش را هم داشت ، بطوریكه دولت امریكا به تغییر سیاست رایج خود از درمان بیماری به پیشگیری رای داد . دیدگاه Lalonde دیدگاهی عملكردی ( functional ) از سلامتی بود ، كه در آن اجزاء رفتار انسانی ، محیط ، شیوه زندگی ( life style ) و سازمانهای مراقبت كننده بهداشتی 

( سازمانهای خدمات بهداشتی ) مد نظر قرار گرفته بودند . یكی از جنبه های مهم سلامت در دیدگاه وی طرح شیوه زندگی ( life style ) به عنوان یكی از تعیین كننده‌های مهم سلامت بود .

 Lalonde سلامت را موضوعی Subjective دانست و آن را به گونه ای holistic 

( كلیت ) معرفی نمود كه تركیبی از مسئولیت افراد در محیط اطراف می باشد . این دیدگاه مشابه تعریف اخیر WHO است كه از علتها و دیدگاههای بیولوژیك سلامتی به عنوان اجتماعی ( Social ) و كلیت ( holistic ) آن حركت نموده است . ا ز طرف دیگر دیدگاه WHO , Lalonde را برانگیخت تا كنفرانس مشهور Alma Ata را برگزار نماید كه به بیانیه آلما آتا منجر گردید ( Health for all = HFA / 2000 سلامتی برای همه ( WHO / 1977 ) كه اساسی برای H.P. شد و بعد از آن نیز كنفرانس H.P. 
( November 1986 ) در Ottawa با شركت 200 نماینده از 38 ملیت برگزار گردید . در این كنفرانس بحثها بر اساس نیازهای كشورهای صنعتی بود كه با در نظر گرفته مشابهات به دیگر نواحی تعمیم داده شده . تا این زمان توافقی جدی در زمینه تعریف H.P. وجود نداشت اما منشور اوتاوا كه نتیجه كنفرانس اوتاوا بود تعریفی ازارائه داد كه مورد قبول همگان واقع گردید ( بر اساس اصول Primary Health care = PHC در كنفرانس آلماآتا ) . بنابراین می توان نتیجه گرفت كه منطق ارائه استراتژی برای سلامتی از فعالیهای WHO نشأت گرفته است ، در حقیقت WHO حركتی اساسی از مدل پزشكی (Medical ) مراقبتهای بهداشتی به سمت مفهوم چند نظامنامه ای ( Multdisciplinary ) ارتقاء سلامتی ( H.P. ) آغاز كرده و بدین ترتیب H.P. كه از دوران رویایی ( embryonic ) خود در اواخر دهه 1960 ، به سرعت در ربع آخر قرن بیستم بالغ شد ، نمونه ای از انحراف از تأكید فردی بر مشكلات پزشكی به دیدگاه ساختاری وسیع تر بود كه شامل مد نظر قرار دادن معیارهای محیطی اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و قانونی برای ارتقاء سلامتی می باشد . درحقیقت H.P. سلامتی را به عنوان رویدادی درون یك سیستم پیچیده از متغیرها آمیخته با فاكتورهای روانشناختی و biomedical فردی را درون یك مفهوم محیطی و Socio – ecological درنظر گرفت.

تعریف Health promotion

 كمتر از نصف قرن پیش ، H.P. چیزی بیشتر از آموزش بهداشت ( Health education ) معنی نمی داد ، ولی این مفهوم رشد و بالغ گردید و به حرفه ای جدید تبدیل شده آنچه ما امروزه به عنوان H.P. می شناسیم ، شامل فعالیتهایی از قبیل سیاستهای بهداشتی كه هدفشان بهبود سلامتی است ، مداخلات كلینیكی با هدف جلوگیری از بیماری آموزش با هدف قادر سازی مردم برای كنترل سلامتی خود در تعدادی از ملاحظات با هدف تقویت جوامع و افزایش اهمیت اجتماع است . تمام این فعالیتها به شكلی بسیار مناسب در تعریف منشور Ottawa ارائه گردیده است .

 منشور اوتارا ( Ottawa charter / WHO / 1986 ) بطور وسیع به عنوان چهارچوبی برای H.P. جدید و تعریف اساسی آن پذیرفته شده است . از این دیدگاه H.P. عبارت است از :

 فرآیند قادر سازی مردم به منظور كنترل و بهبود سلامتی خود .

 و به پنج مفهوم ( Concept ) مختلف H.P. تأكید می نماید از طریق :

 سیاستهای بهداشت عمومی health public policy

 مشاركت جامعه community participation

 توسعه مهارتهای فردی personal skills development

 re-oriented health services and the creation of supportive environment .

 هدایت مجدد خدمات بهداشتی و ایجاد محیط حمایت كننده

عده ای بر این عقیده اند كه این تعریف قلمرو فعالیت H.P. را گسترده كرده و هدف آنرا نشان می دهد . به هر حال این موضوع ممكن است توسط ادارات ، سازمانها و یا سیاستمداران كه سیاستهای H.P. را در كشور پایه ریزی می نمایند ، كاملاً نادیده انگاشته شود . البته از آنجا كه این تعریف قدرت كنترل سلامتی را از سازمانها به مردم منتقل می نماید ، سیاسمتداران نمی توانند آن را به طور كامل طرد نمایند . لیكن از طریق سهل انگاری و نادیده انگاشتن آن می توانند در برابر آن مقاومت نمایند .

 از طرف دیگر این تعریف تا حدودی دارای ایهام نیز می باشد كه در ارتباط با ایهام تعریف سلامت می باشد همچنین H.p. یكی از اولین اقدامات مهم در مداخله دادن نظامهای مختلف ( interdisciplinery همراه با public health ) در سلامتی است و به نظر می رسد كه بطور اساسی از غلبه medicine رها شده است ، در حالیكه medicine سهم خود را در H.P.. دارد ، اما انگیزه اصـلی آن medicine یا medical model نیست .

 جهت دریافت فایل ارتقای سلامتی در جوامع مختلف لطفا آن را خریداری نمایید